Trends en een Nederlands tintje

Op 2 maart wordt bekendgemaakt welke auto zich de Auto van het Jaar 2020 mag noemen. In deze miniserie tel ik af tot dat moment door elke dag een van de zeven genomineerden te bespreken. Ik probeer de kansen van elke kanshebber in te schatten en zet model en merk in historisch perspectief. Dat allemaal vanaf morgen – vandaag geef ik wat achtergrondinformatie over de verkiezing: hoe het werkt, wat voor Nederlands tintje er aan zit en welke trends en voorkeuren mij opvallen.

Fred van der Vlugt (links) overhandigt de trofee voor de Auto van het Jaar 1964 aan Alec Issigonis

De jury
De verkiezing Auto van het Jaar wordt in Europa georganiseerd sinds 1963, op initiatief van de Nederlandse autojournalist Fred van der Vlugt (de broer van Sinterklaas), die ook het mede-organiserende tijdschrift Autovisie was begonnen. Tegenwoordig levert Autovisie, als onderdeel van de Telegraaf, nog steeds een van de drie Nederlandse juryleden: Jaco Bijlsma. Het tweede Nederlandse jurylid is Ton Roks, die voorheen jarenlang hoofdredacteur van Autovisie was. Namens ANWB Auto, vroeger bekend onder de naam Autokampioen, is Gert Wisse het derde Nederlandse jurylid.

In totaal bestaat de jury uit 60 autojournalisten, afkomstig uit 23 Europese landen. Elk jurylid heeft tegenwoordig 25 punten te vergeven, die over minimaal vijf van de zeven genomineerden verdeeld moeten worden. Maximaal 10 van die 25 punten mogen aan één model gegeven worden, en elk jurylid mag maar één model op de eerste plaats zetten. De auto’s worden beoordeeld op design, comfort, veiligheid, zuinigheid, rijeigenschappen, prestaties, gebruiksgemak, milieuaspecten, rijplezier en prijs. Wat een jurylid het zwaarst laat wegen mag hij zelf kiezen, maar hij moet dat wel in zijn verslag verantwoorden.

Trends en voorkeuren
Ondanks de nauwkeurige procedure, zijn er door de jaren heen wel bepaalde trends of voorkeuren te bespeuren. Zo is aan de winnaars wel heel duidelijk te zien dat het een Europese verkiezing is: de titel ging 52 keer naar een Europees merk. Daarbij zie ik Ford als Europees merk, omdat alle winnende Fords producten van de Europese tak van het bedrijf zijn. Strikt genomen is Ford natuurlijk een Amerikaans merk. Verder won in 2012 de Opel Ampera de titel, een model dat vrijwel identiek is aan de Chevrolet Volt. Dat kun je echter in meer of mindere mate over meer Opels zeggen, aangezien het merk voor het grootste deel van zijn bestaan eigendom was van het Amerikaanse General Motors. Maar een puur Amerikaanse winnaar is er nog nooit geweest. Dat is de Japanse merken wel een paar keer gelukt, hoewel het dan nog over slechts vier overwinningen gaat: twee voor Nissan, twee voor Toyota.

Behalve een sterke voorkeur voor Europese modellen, valt er nog iets op. In de afgelopen tien jaar waren zeven winnaars modellen uit het C-segment – dat zijn compacte middenklassers als de Volkswagen Golf, Opel Astra en Peugeot 308. Ook compacte SUV’s als de Volvo XC40 en Peugeot 3008 reken ik tot het C-segment, aangezien bijvoorbeeld een 3008 simpel gezegd een ‘opgehoogde 308’ is. Kijk je over een periode van twintig jaar, dan zie je een vergelijkbaar beeld: elf van de twintig winnaars zijn een C-segmenter. De rest is verdeeld over het A- (2x), B- (3x) en D-segment (4x). Europeanen houden over het algemeen van vrij compacte auto’s.

De winnaars van de winnaars
Kijk je welke merken het vaakst in de prijzen gevallen zijn, dan wordt de derde plaats met vijf overwinningen per merk gedeeld door Ford, Opel/Vauxhall en Peugeot. Renault doet het net ietsje beter met zes overwinningen. Het merk met de meeste eerste plaatsen is echter al sinds jaar en dag Fiat, dat negen keer een bokaal mee naar Turijn mocht nemen.

De kans dat een model twee generaties op rij de titel wint, is klein. Ook op dat gebied is Fiat de aanvoerder, want zij lapten het ‘m drie keer: 1972 Fiat 127 – 1984 Fiat Uno, 1984 Fiat Uno – 1995 Fiat Punto, 1989 Fiat Tipo – 1996 Fiat Bravo/Brava. Daarmee is Fiat gelijk ook het enige merk waarvan een model drie generaties op rij de titel Auto van het Jaar won (127 – Uno – Punto). Citroën lukte het één keer met twee generaties (1974 Citroën CX – 1990 Citroën XM) en dat geldt ook voor het inmiddels ter ziele gegane Rover (1963 Rover 2000/P6 – 1977 Rover 3500/SD1).

De Auto van wélk Jaar?
Ik had het net een aantal keer over ‘in dat jaar won die auto’, en zo zal ik me de komende dagen vaker uitdrukken, maar daar hoort wel een kanttekening bij. Van 1963 tot en met 1974 klopt die manier van spreken: bijvoorbeeld de Auto van het Jaar 1965 kreeg die titel in het jaar 1965. Alleen werd de titel aan het eind van het jaar uitgereikt, waardoor het al snel achterhaald klonk. In 1975 werd daarom besloten het anders aan te pakken: de auto die in dat jaar de titel won, heette de Auto van het Jaar 1976. Dat is vervolgens decennialang zo gebleven. Sinds een paar jaar wordt de titel echter niet meer in de laatste maanden van het jaar uitgereikt, maar in maart, op het Autosalon van Genève. Dat betekent dat de auto die in maart 2020 de titel wint, zich de Auto van het Jaar 2020 mag noemen. Als ik in deze serie een jaartal aan een auto verbind, doel ik op het jaar dat in de titel stond die de betreffende auto won.

De zeven genomineerden voor de titel Auto van het Jaar 2020

De genomineerden van 2020
Over een paar dagen weten we welk model de titel Auto van het Jaar 2020 krijgt. Er zijn als gezegd nog zeven genomineerden in de race: de BMW 1-serie, Ford Puma, Peugeot 208, Porsche Taycan, Renault Clio, Tesla Model 3 en Toyota Corolla. Ik heb natuurlijk wel mijn favoriet, maar welk model dat is, laat ik nog even in het midden. De komende dagen ga ik eerst eens kijken wat de kansen van elk model zijn. Omdat ik zelf niet in de auto’s heb kunnen rijden, baseer ik mijn oordeel deels op de verslagen van autojournalisten. Maar goed, het zijn natuurlijk ook autojournalisten die bepalen welke auto de titel wint. Naast de kansen bekijk ik hoe elk betreffend merk het tot nu toe heeft gedaan in de Europese verkiezing van de Auto van het Jaar.