Daf 55

Het is dit jaar 60 jaar geleden dat het eerste model van het enige echt succesvolle Nederlandse personenautomerk op de markt kwam: de Daf 600. Een jaar daarvoor had die auto enorme mensenmassa’s getrokken op de AutoRAI, onder andere vanwege een baanbrekend stukje techniek uit eigen huis. Om dat te vieren ga ik in vier afleveringen achter elkaar in op vier van mijn klassiekers uit de Daf-fabrieken, te beginnen bij de Daf 55.

Daf 55

Ontdekking
Ik zat in de tweede klas van het voortgezet onderwijs (1996/1997), toen ik ontdekte dat er ooit een echt Nederlands personenautomerk had bestaan. De dorpsbibliotheek had het boek 80 jaar Nederlandse automobielindustrie, waar wel een stukje over Daf in stond, maar verder was er niet veel informatie over Daf als automerk te vinden. Het verschijnen van het boek Dafjes in 1997 was dan ook precies waar ik op zat te wachten: meer informatie over de opkomst en ondergang van dat Nederlandse automerk. Die ondergang was in 1975, toen de personenautodivisie van Daf werd verkocht aan Volvo. Over wat Volvo daar vervolgens (niet) mee deed en over de nooit uitgevoerde toekomstplannen van Daf zal ik het in de volgende drie afleveringen van deze serie hebben, maar nu ga ik even terug naar de tijd dat Daf zich nog succesvol ontwikkelende als personenautomerk.

Hub en Wim van Doorne

Amerikaans voorbeeld
Toen Daf in 1959 de personenautomarkt kwam verrijken, stonden de letters in de merknaam voor Van Doorne’s Automobielfabriek N.V., waarbij Van Doorne de achternaam was van oprichter Hub, die samen met zijn broer Wim het bedrijf runde. Hub van Doorne reed met plezier in Amerikaanse auto’s en wilde dat zijn eerste auto voor het grote publiek daarop zou lijken; daarom ontwierp Willem van den Brink de Daf 600 met ‘vinnen’ aan de achterkant en heeft de luxeversie van dat model, met de (ietwat ongelukkig gekozen) naam Daffodil, een grote verchroomde grille. De auto werd in de jaren daarna doorontwikkeld, waarbij de hulp werd ingeroepen van Michelotti, en dit mondde uiteindelijk uit in de Daf 33.

Vinnen en veel chroom: Daf 600 en Daffodil

Italiaanse Nederlander
Daf wilde graag meer klanten aanspreken, en besloot een groter model te ontwikkelen. Dat ‘groter’ is relatief, want qua buitenmaten zouden we het vandaag de dag hooguit een half segment hoger noemen, maar het model was ietsje ruimer dan de 33, dus vooruit. Voor dat grotere model, de 44, werd opnieuw de hulp ingeroepen van de Italiaanse ontwerper Michelotti. Deze keer mocht hij meer doen dan een bestaand model bijpunten; de 44 is een helemaal nieuw ontwerp van zijn hand. De auto had een motor met 850 cc, uiteraard gekoppeld aan de door Hub van Doorne bedachte Variomatic. Om nog meer klandizie te trekken werd er ook een variant ontwikkeld met een 1108 cc Renaultmotor, die ook wat uiterlijke wijzigingen kreeg en Daf 55 werd gedoopt. Eigenlijk had men bij Daf een helemaal nieuw en echt wat groter model voor de middenklasse willen ontwikkelen, maar toen dat te duur bleek, werd gekozen voor een 'upgrade' van de 44 tot de 55.

Daf 55 Coupé

Handschrift van de meester
Van alle modellen die Daf heeft gebouwd, vind ik de 55 het mooist, en dan met name de Coupé. Daarom koos ik die als onderwerp voor een diepdruk die ik voor het examenvak tekenen moest maken (zie onderaan deze pagina). Giovanni Michelotti is dan ook niet zomaar de eerste de beste ontwerper. Wikipedia noemt hem (in verschillende talen) “een van de toonaangevende ontwerpers van auto’s in de 20e eeuw.” Michelotti leverde onder andere een bijdrage aan de ontwerpen van een twintigtal Ferrari’s, vijf modellen van Maserati en meerdere generaties BMW’s en vanaf het eind van de jaren ’50 was hij verantwoordelijk voor alle modellen van het Britse Triumph. Het handschrift van de meester is ook wel een beetje te zien als je een aantal modellen naast elkaar zet.

Herkenbare lijnen in Michelotti-ontwerpen

Een eigen gezicht
Michelotti’s indrukwekkende cv zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld bij de keuze van Daf om met hem in zee te gaan. Daarnaast kan het bijna niet anders dan dat het de heren Van Doorne was opgevallen dat de stijl van Michelotti op de BMW 700 LS goed te verenigen viel met hun eigen 600/750/Daffodil, die als gezegd de voorlopers waren van de 33. Ik moet toegeven dat ik nu een beetje aan het speculeren ben, maar bekijk de foto’s hieronder eens… Laten we het erop houden dat de lijnvoering van Michelotti in elk geval goed aansloot bij de voorkeuren van de Van Doornes. Overigens kregen de 44 en 55 wel een moderner ontwerp dan de voornoemde drieling. Ook dat is wat mij betreft een kenmerk van een meesterontwerper: elk model een eigen gezicht, maar wel in de stijl van de vormgever.

Michelotti-invloeden: BMW 700 LS en Daf 33

Assertief, niet agressief
Een van de mooiste details in het ontwerp van de 55 vind ik de lijn die van boven de grille over de koplampen doorloopt naar de flanken. Die lijn geeft de 55 niet alleen een herkenbaar uiterlijk, maar geeft de auto ook een assertief voorkomen, zonder dat het agressief wordt. Dezelfde lijn had Michelotti al toegepast op de 44, maar in combinatie met de dichte neus komt het daar wat mij betreft toch net wat minder tot zijn recht. Mocht je de modellen goed willen vergelijken (of ben je gewoon geïnteresseerd in een stukje Nederlands cultuurerfgoed vol baanbrekende inventiviteit), dan is een bezoekje aan het Daf Museum in Eindhoven zeker een aanrader!

Rond 2000 maakte ik op school deze droge naald van een Daf 55 Coupé (14,7 x 8,5 cm)