BMW Z4

Vorig jaar is ‘ie al even langsgekomen als Coupé, maar in de basis is de BMW Z4 natuurlijk ontworpen als roadster. Die open uitvoering wordt over het algemeen gezien als de fraaiste van de twee, en als ik er één moest kiezen, ging ik daar ook voor. En dan wel voor het origineel uit 2002, natuurlijk.

BMW Z4

Vooruitstrevend klassiek
De autowereld staat bol van de tradities en dat geldt ook op het gebied van design. Niet alleen op detailniveau, maar ook in de grote lijnen en proporties. Een van die tradities is dat een roadster laag is, met een relatief lange neus. Dat geldt voor andere BMW’s in het genre, zoals de 507, Z8 en Z4-voorgangers Z1 en Z3, maar ook bij andere merken, wereldwijd. Aan dat klassieke roadsterprofiel voldoet ook de Z4, met zijn ver naar voren geplaatste voorwielen in een lange neus en een korte overhang achter, een lage daklijn (met de kap dicht) en een lage zit. Binnen dat klassieke profiel was – en is – het ontwerp van de Z4 echter erg vooruitstrevend. En hoewel de Z4 duidelijk herkenbaar is als BMW, is de vormgeving heel anders dan bij bijvoorbeeld de Z3. De combinatie van scherpe vouwen en gladde oppervlakken met holle en bolle vormen (concaaf en convex), door BMW flame surfacing genoemd, was zelfs ietwat controversieel. De Z4 viel lang niet bij iedereen in de smaak. Bij mij wel. Heel erg zelfs.

Lage tweezitters met een lange neus: alle roadsters van BMW

Snelle, scherpe lijnen
Elk ontwerp is een combinatie van lijnen en vlakken. In 2002 tekende ik sinds een jaar of tien auto’s, bijna dagelijks, als creatieve uitlaatklep, en in die tijd altijd met vulpotlood. Omdat een vulpotlood altijd een scherpe punt heeft, kun je er hele scherpe lijnen mee tekenen (als je iets minder hard drukt en het potlood wat uitveegt kun je er overigens ook prima zachte schaduwen mee maken) en ik hou van snelle, scherpe lijnen. Een lijn die je niet snel op papier kunt zetten, komt al gauw te bedacht over. Met die liefde voor scherpe lijnen viel ik rond de eeuwwisseling met mijn neus in de boter: Ford kwam met de New Edge-filosofie, Renault introduceerde auto’s als de tweede Mégane en de Avantime en zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen, waaronder dus BMW. Chris Bangle (van de Coupé Fiat) zwaaide daar toen de scepter op de ontwerpafdeling, Adrian van Hooydonk (Bangles latere opvolger als hoofd design) had in 1999 de Z9 Concept Coupé ontworpen en de scherpe lijnen en gladde, vloeiende oppervlakken van dat studiemodel waren onder andere terug te vinden in de Z4, een ontwerp van Anders Warming. Op een vroege schets van zijn hand is heel mooi te zien hoe de hoofdlijnen in een paar strepen op papier te zetten zijn, en toch is het al onmiskenbaar een Z4 van generatie E85.

Originele schetsen voor de Z4 door Anders Warming

Functionele Zorro
Snelle, harde lijnen zijn er dus volop in het ontwerp van de Z4, met als meest opvallende wel de Z-vorm (want Z4) op de flanken. Die lijnen zijn scherp als een zwaard, alsof Warming Zorro speelde, met zijn tekengerei als zwaard. Die Z is een leuk en origineel detail, maar wat het een goed ontwerp maakt, is dat elk element van die Z bijdraagt aan het totaalplaatje: de bovenste kromming draagt bij aan de optische lengte van de neus, de diagonaal is het verlengde van de voorruitstijl en de onderste boog benadrukt de afstand tussen de voorste wielkast en de voorkant van de deur. Bovendien loopt die lijn (die ik met blauw heb aangegeven op de afbeelding hieronder) aan de voorkant op het oog door in de naad die de voorbumper van de voorflank scheidt en die doorloopt boven de koplampen, waardoor benadrukt wordt hoe laag de koplampen zich bevinden. Met het dak dicht loopt die lijn zelfs helemaal door langs de bovenkant van de zijruit tot in de diagonaal van de Z. Ook op een eenvoudiger level zitten er veel mooie vondsten in het ontwerp. Neem de koplampen, waarvan de boogvorm aan de onderkant wordt benadrukt door de richtingaanwijzers in het oranje uit te voeren (wat bij de facelift in 2006 helaas verviel). Die boogvorm refereert aan het ontwerpthema van concave en convexe welvingen en is bovendien een soort echo van de boogvorm in de ‘nieren’, de BMW-typische dubbele grille. Want de Z in Z4 mag dan voor Zukunft (toekomst) staan, om de auto direct herkenbaar te maken als BMW is een beetje traditie onontbeerlijk.

Een aantal opvallende scherpe en doorlopende lijnen

Scherp als het zwaard van Zorro: de Z op de flanken van de Z4