Volvo S40/V40

Voor het slot van mijn Daf-vierluik reizen we nog één keer af naar het Limburgse Born, voor de auto's die ik zie als de laatste Daf-nakomelingen: de Volvo's S40 en V40. Los van hun verwantschap met Daf zou ik ze overigens ook in Mijn klassiekers opgenomen hebben, want klassiekers zijn het wat mij betreft in meerdere opzichten.

Volvo S40 en V40

Volvo Car wordt NedCar
De meeste bronnen die ik voor de vorige delen over Daf heb gebruikt, stoppen hun verhaal zo'n beetje rond de Volvo 340. Dat is tenslotte het laatste model dat oorspronkelijk als Daf werd ontwikkeld. Het is ook het model dat de overgang van Daf Car naar Volvo Car markeert. Maar het verhaal van Volvo Car gaat verder. De 300-serie krijgt gezelschap van de 480, die in deze rubriek vast ook nog wel een keer aan de orde zal komen. En in 1988, als de miljoenste Volvo uit de 300-serie wordt versierd door Marte Röling, begint de productie van de 440. Dat model volgt uiteindelijk de 300-serie op, vanaf 1989 samen met sedanbroer 460. Eind jaren '80 wordt echter ook duidelijk dat Volvo in Born niet genoeg auto's zal kunnen bouwen om de fabriek te laten bestaan. Zo ontstaat het NedCar-project, waarin Volvo op zoek gaat naar een partner. Als beide partijen tussen de 90.000 en 100.000 auto's per jaar kunnen bouwen, is de fabriek levensvatbaar. In 1991 wordt een joint venture opgericht met Mitsubishi Motors Corporation. Ook de Nederlandse Staat heeft een aandeel van 33⅓%. Vanaf 1992 heet het bedrijf niet langer Volvo Car B.V., maar Netherlands Car B.V., kortweg NedCar. De naam van de fabriek in Born is niet het enige dat verandert met de oprichting van NedCar. Het hoofdkantoor van Volvo Car in Helmond wordt gesloten, en de afdeling productontwikkeling in die plaats krijgt de naam NedCar Product Design & Engineering. Op die afdeling, waar vroeger de Dafjes werden ontwikkeld, gaat een team onder leiding van Fedde Talsma aan het werk met een nieuw model voor Volvo. In dat team zit onder andere Peter van Kuilenburg, die zich in Als ik groot ben word ik autodesigner herinnert hoe hij op eigen initiatief een schaalmodel van een break maakte; hoewel Volvo daar niet om gevraagd had, zagen ze er wel wat in, en zo ontstond de V40.

Nederlandse sedans van Volvo: 360, 460 en S40

Vier modellen op één productielijn
De S40 en V40, die Volvo ontwikkelt onder codenaam 'VX', moeten op dezelfde productielijn gebouwd worden als de modellen waar Mitsubishi aan werkt. Hoewel de auto's samen geproduceerd zouden worden en ook wel bepaalde onderdelen delen, worden ze grotendeels los van elkaar ontworpen. Alleen Volvo ontwikkelt zijn nieuweling in Nederland. Uiteraard is er wel sprake van nauwe afstemming met Mitsubishi. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de buitenmaten en de , die bij beide modelseries nagenoeg identiek zijn. Om de gezamenlijke productie mogelijk te maken, wordt de fabriek helemaal omgebouwd. Eind 1994 - drie jaar na de productiestop van de 340 en 360, en terwijl de productie van de 440 en 460 nog doorgaat - wordt gestart met de bouw van proefseries van de nieuwe Volvo's en Mitsubishi's. De Carisma wordt in 1995 onthuld op de Amsterdamse AutoRAI, het tentoonstellingsdebuut van de S40 volgt in september op de IAA in Frankfurt am Main, en de V40 ziet in december het publicitaire levenslicht in Bologna. Een jaar later wordt de 'nieuwe fabriek' officieel in gebruik genomen met een Grand Opening door Koningin Beatrix. Op de website van VDL NedCar noemt men de fabriek in Born terugkijkend "een unieke productiefaciliteit waar verschillende automerken en -modellen in één productielijn tegelijkertijd werden gebouwd." Hoe uniek dat is, kan ik niet beoordelen, maar ik geloof graag dat men in Born iets bijzonders neerzette.

Van dezelfde productielijn: Volvo S40 en V40 en de Mitsubishi Carisma als liftback en sedan

S40, V40.... H40?
De S40 en V40 doen het heel goed. Op 21 gebruari 2001 rolt de 500.000e 'VX' van de band, en als de productie in 2004 stopt, zijn er 776.401 exemplaren (S40: 352.910; V40: 423.491) geproduceerd. Voor NedCar is 1999 het absolute topjaar, met 262.196 geproduceerde auto's. In dat jaar wordt Volvo echter ook ingelijfd in de Ford Motors Company, wat ertoe leidt dat Mitsubishi in 2001 volledig eigenaar wordt van NedCar. Daarmee stopt ook de productie van Volvo's in Nederland, wat de S40/V40 in mijn ogen de laatste rechtstreekse Daf-nakomeling maakt. Hoewel ik de S40/V40 als model altijd heb kunnen waarderen, vond ik het ook jammer dat het een vrij grote auto was. Tenslotte had Volvo Daf juist overgenomen om een wat compacter model aan hun gamma toe te kunnen voegen. Hadden ze op basis van de S40 niet een hatchback kunnen maken, om de concurrentie met auto's als de Opel Astra en Volkswagen Golf aan te gaan? Benieuwd hoe zo'n auto eruit zou kunnen zien, kopieerde ik in één van de plaatselijke supermarkten een foto uit 'Alle auto's 1996', en met wat knippen, plakken en tekenen had ik mijn antwoord. Ik zou hem nu een iets dikkere geven, maar verder zie ik een best appetijtelijk en potentieel succesvol model. Volvo zou iets vergelijkbaars echter pas in 2012 op de markt brengen en stofte daar de naam V40 voor af. Ik koos eind jaren '90 voor H40, met de H van hatchback, omdat de stationwagon toen natuurlijk al V40 heette.

Mijn ontwerp voor een Volvo 'H40'

S40, V40 en 405
Een hatchback kwam er dus niet, maar de sedan en stationwagon gingen als warme broodjes over de toonbank. Tegenwoordig zie je nog regelmatig een 'VX' rijden. Voor zover ik me kan herinneren vond ik het, als passagier, ook altijd een fijn rijdende auto. Bovendien vind ik het een sterk ontwerp. Sowieso vind ik de V40 een van de meest geslaagde stationwagons die ooit ontworpen zijn. De S40 doet me ergens altijd wat aan de Peugeot 405 denken, hoewel ze niet echt op elkaar lijken. Het zijn allebei redelijk onopvallende middenklassers, maar wel met een aangename uitstraling en een heel harmonieus en vooral erg tijdloos design. Zoals Peugeot bij de 405 brak met de hoekige vormgeving van zijn voorganger, sloeg ook Volvo met de S40 een nieuwe weg in, met een veel vloeiender design. Vergelijk op een van de afbeeldingen hierboven de S40 nog maar eens met de 460. Zowel de 405 als S40 was dus van grote invloed op de vormtaal van de respectievelijke merken. Vooral aan de voorkant zie ik enige gelijkenis tussen de S40 en 405. De koplampen zijn bij beide auto's afgeronde rechthoeken die net een beetje boos kijken, met net iets daarboven een afgeronde knik naar de licht oplopende motorkap. De auto's hebben een dynamisch uiterlijk, zonder dat ze zich sportiever voordoen dan ze zijn. Dat laatste geldt zeker ook voor de V40, die zeker in die tijd een erg dynamisch voorkomen had voor een stationwagon. De S40 en V40 passen nu wat mij betreft nog steeds prima in het straatbeeld. Ik vind ze er in ieder geval niet uitzien als 25 jaar oude ontwerpen. En dat zijn het toch... Echte klassiekers!

Klassiekers: Peugeot 405 en Volvo S40