Fiat Multipla

Het ontwerpen van een compacte Multi Purpose Vehicle vraagt veel creativiteit van de ontwerpers. Daarom spreken veel midi-MPV’s van eind jaren negentig mij zo aan. En als je Italiaanse ontwerpers de opdracht geeft creatief te zijn, dan kun je wat verwachten!

Fiat Multipla

Intelligent en sociaal
Of de Fiat Multipla het soort ontwerp is dat de meeste mensen in gedachten hebben bij Italiaans design, kun je je afvragen. Al sinds zijn introductie roept de auto zeer uiteenlopende reacties op. In De hoogte- & dieptepunten van 1998 in de AutoVisie van 21 november 1998, bijvoorbeeld, wordt de Multipla geëerd als meest innovatieve auto en krijgt ‘ie brons in de categorie ‘Het mooiste interieur’, maar eindigt het model ook op de eerste plaats bij ‘De auto waarvan de vormgever die naam niet verdient’. Nu kan ik me best voorstellen dat veel mensen de Multipla niet mooi vinden – hoewel ik het zeker ook geen lelijke auto vind – maar vormgegeven is de auto zeker, en wel op een heel doordachte manier. De Multipla wordt wel eens vergeleken met een dolfijn, door de ‘bobbel’ onder de voorruit. Het schijnt dat dolfijnen intelligent en sociaal zijn, en dat geldt zeker ook voor de Multipla.

Met z'n drieën naast elkaar, met uitzicht op een bijzonder dashboard

Slimmer dan de rest
In 1996 nam Renault in Europa het voortouw in het segment van de compacte monovolumes met de introductie van de Mégane Scénic. Een auto vol slimmigheden en opbergvakjes, maar met plaats voor ‘maar’ vier volwassenen en een kind. Daarin verschilt de Mégane Scénic dus niet zo veel van een hatchback van gelijk formaat, zoals de Volkswagen Golf van 1997, die afgezien van de hoogte ook ongeveer dezelfde buitenmaten heeft. Mercedes-Benz bedacht voor de A-klasse een aantal innovaties om de neus korter te maken, zodat er in verhouding meer wagenlengte beschikbaar is voor de inzittenden, maar ook dat model kan niet meer dan vier volwassenen en een kind een plaats bieden en slikt tegelijkertijd 20 liter bagage minder dan de Renault. Dat moet toch beter kunnen? Dat kan inderdaad, getuige de Multipla: hoewel die 14 centimeter korter is dan de Mégane Scénic, kunnen daarin zes volwassenen op hun eigen stoel plaatsnemen. En dan kunnen ze ook nog eens 20 liter bagage méér meenemen dan in de Renault. Over slimme oplossingen gesproken!

Slimmer dan de rest: 6 volwassenen en 430 liter bagage bij een lengte van slechts 3,99 meter

Aerodynamische doos
Als je drie stoelen naast elkaar plaatst, heeft dat natuurlijk wel gevolgen voor de vormgeving. Sowieso is de Multipla al zo’n 15 cm breder dan een Mégane Scénic. (Dat is 6 cm breder dan een Renault Espace van 1997, maar 5 cm smaller dan een Chrysler Voyager van 1996.) Daarnaast lopen de zijkanten rechter omhoog, om de inzittenden genoeg hoofdruimte te bieden. Op zich geen probleem, maar het levert wel al snel een doosvormig familiebusje op, zeker bij de beperkte lengte van 3,99 meter. Dat busjes-uiterlijk kun je ondervangen door de motorkap niet zo schuin op te laten lopen als bij bijvoorbeeld een Scénic, maar die platter te houden, meer zoals op een hatchback. Door het hogere dak krijg je dan echter het effect van een ‘hoog voorhoofd’, zoals op sommige bestelauto’s uit die tijd en dat is ook niet de uitdrukking waar ze bij Fiat naar gezocht zullen hebben. Bovendien hebben de ontwerpers natuurlijk rekening te houden met de aerodynamica (een goede stroomlijn, want meer luchtweerstand is nadelig voor o.a. het verbruik). De oplossing van Roberto Giolito: een wat vlakker liggende motorkap combineren met een voorruit die iets hoger begint, met tussen de motorkap en de voorruit een bolle rand.

Hoog geplaatst grootlicht geeft een groter bereik; de verlichting heeft een duidelijke functiescheiding, geïnspireerd op verkeerslichten

Het hoogste licht
Waar een dolfijn de bobbel in zijn kop gebruikt voor echolocatie, is het op de Multipla de locatie van de lampen voor het grootlicht. “Door de hoge en naar achteren geschoven positie hebben ze een groter bereik en zijn ze minder gevoelig voor de duikneigingen van de auto, wat een beter zicht in bochten oplevert,” aldus de folder. Het levert een ongebruikelijk uiterlijk op, waar veel mensen maar moeilijk aan bleken te kunnen wennen. De facelift van 2004 maakte de auto een stuk gangbaarder, maar bewees wat mij betreft ook het gelijk van de ontwerpers van het origineel uit 1998: ik heb liever een origineel en doordacht ontwerp dan een saai familiebusje. Want ‘de dolfijn’ inspireert mij nog steeds, omdat over elk onderdeel is nagedacht met een frisse blik – in dit stukje heb ik daar slechts een fractie van benoemd. (Wil je ietsje meer dan een fractie? Houd dan mijn Instagram-account in de gaten.)

De Multipla lijkt wel wat op een dolfijn